Yüz terlemesi ve yüz kızarması (eritrofobi – blushing) insan ilişkilerini oldukça olumsuz etkileyebilen ve sosyal fobiye dahi sebep olabilen bir durumdur. Bu kişilerde bazen psikolojik sorunlar derinleşebilmektedir.
Yüz kızarması yani blushing aniden kendiliğinden ortaya çıkabileceği gibi strese neden olan durumlarda da görülebilir:
İkili ilişkiler sırasında,
Göz teması kurmak,
Topluluk önünde sunum sırasında veya
Yoğun kalabalığın içindeyken kendini gösterebilir.
Blushing/Yüz kızarması ortaya çıktığında boyuna, kulaklara ve vücudun üst kısmına doğru ilerleyebilir. Hastalar yanma ve ısı artışını da birlikte yaşayabilirler. Hasta aşırı terleme ve/veya eritrofobi (kızarma) halini kontrol etmede başarılı olamaz. Çoğunlukla yavaş yavaş ortadan kaybolur.
Yüz kızarması ve terlemesi olgusu hastaların tüm hayatını her yönden negatif yönde etkileyebilir. Hastalar, kızarma ve terleme endişesi nedeniyle hiçbir ortama girmek istemezler ve konsantrasyonlarını toplamada zorluk yaşarlar. Yaşamlarını negatif etkileyen bu durum gerçekten rahatsız edici ve can sıkıcı olabilir. Bir süre sonra toplum içinde yaşadıkları sıkıntılar nedeniyle yüz kızarması olan kişilerde güvensizlik ve zayıf karakter ortaya çıkar. Depresyon, sosyal fobi geliştirebilirler, bazen ilaç bağımlılığı geliştirebilirler. Yüz terlemesi ve kızarıklığı olanlarda bir süre sonra “el terlemesi” de ortaya çıkabilir (el-palmar hiperhidroz).
Bu rahatsız edici durumun hızla teşhis edilip tedavi edilmesi ilerde olabilecek depresyon ve sosyal fobi rahatsızlıklarının engellenmesini sağlayacaktadır. Yüz terlemesi için birçok yardımcı tedavi yöntemi vardır (psikolojik tedavi, sempatik aktiviteyi azaltan ilaç tedavisi, endokrinolojik tedavi (hormon bilimi).
*Öte taraftan en etkili ve başarılı tedavi yöntemi yüze giden sempatik sinir dallarının klipslenerek bloke edilmesi şeklinde uygulanan sempatektomi girişimidir “klipsli ETS ameliyatı”.
Klipsli ETS tedavisi kapalı bir ameliyattır (endoskopik yani torakoskopik). Titanyumdan yapılmış metal klipsler kullanılır. ETS ameliyatı genel anestezi altında uygulanır. Aynı ameliyat süresinde 2 tane 1.5 cm.lik koltuk altında açılan çalışma deliklerinden torakoskopik aletler kullanılarak yapılır.
*Yüze giden sempatik zincir seviyesi (T2 diye adlandırılır) bulunarak titanyum klipsler yerleştirilir ve bu sempatik yolları bloke eder ve kimyasal deşarj yolu kapatılmış olur. %90-95 civarında başarı oranı vardır.
Aynı ameliyat sırasında her iki tarafa da klipsli ETS ameliyatı yapılması başarı oranını yükseltmektedir. Çoğunlukla 1 gece hastanede yatan hastalar ertesi günü taburcu edilirler. Yakın zamanda Danimarka’da yapılan 100 hastanın dahil edildiği bir klinik çalışmada “sadece yüz kızarması “için “sempatektomi” sonuçları bildirilmiştir (Ann Thorac Surg. 2012 Aug;94(2):401-5). Yüksek başarı oranı %93 elde edilmiş ve hayat kalitesinin tüm hastalarda yüksek oranda arttığı gösterilmiştir.
Klipsli ETS ameliyatından sonra oluşabilecek yan etkiler “kompensatuvar yani dengeleyici terleme” %93 ve gustatuvar (yemekle ilişkili) terleme %36 olarak raporlanmıştır. Yalnızca hastaların %13’ü ameliyattan hoşnut olmadığını söylemiştir. Memnuniyet oranı “%85” hastada olduğu bildirilmiştir.
* Klipsli ETS ameliyatı sonrası olabilecek yukarıda sayılan bazı yan etkiler hastayla müdahaleden önce açıkça anlatılmalıdır.
** Hastalara klipsli ETS tedavi seçeneği medikal ya da cerrahi dışındaki tedavi seçenekleri uygulandıktan sonra son seçenek olarak sunulmalıdır.